Od početka godine, kineski ekonomski subjekti su likvidirali rekordnu količinu američkih državnih obveznica, u iznosu od (najmanje) 53 milijarde dolara.
Proračuni zasnovani na podacima američkog Ministarstva finansija pokazuju da je Narodna Republika Kina samo u prvom četvoromesečju ove godine prodala američke državne obveznice u rekordnom iznosu od čak 53,3 milijardi dolara.
Istovremeno, belgijski ekonomski subjekti, za koje se smatra da u svojim trezorima čuvaju značajne količine hartija od vrednosti u posedu kineskih banaka i preduzeća, oslobodili su se dodatnih 22 milijarde dolara u američkim državnim obveznicama.
Ti potezi kineskih vlasnika mogli bi da obore vrednost američkih državnih obveznica, prisile vladu u Vašingtonu da eventualnim mušterijama ponudi više kamate na svoje hartije od vrednosti i tako poskupe zaduživanje za američku državu.
Kina prepolovila svoje vlasništvo nad američkim državnim obveznicama
NR Kina se poslednjih nekoliko godina, posebno od 2016. godine nadalje, kontinuirano oslobađa američkih državnih obveznica.
Ilustracije radi, u avgustu 2023. godine Kina (bez Hongkonga) je držala američke državne obveznice vredne 805 milijardi dolara, što je bilo čak 40 posto manje nego deceniju ranije. U februaru ove godine ta cifra je dalje pala na 775 milijardi.
Na vrhuncu, u 2013. godini, kineski ekonomski subjekti su posedovali američke državne obveznice vredne čak 1,31 biliona dolara.
Komunistička zemlja je tada bila najveći američki poverilac, a tu titulu je stekla pretekavši Japan, koji je vojnopolitički saveznik Vašingtona i koji je do tada decenijama bio neprikosnoveni lider kada je u pitanju posedovanje američkih instrumenata zaduživanja.
Japan je, naravno, sada ponovo na poverilačkom tronu i, s obzirom na to da se Kina oslobodila gotovo polovine svojih američkih obveznica, bilo tako što ih je naplatila po dospeću ili prodala, on je sada usamljen na tom položaju sa 1,15 milijardi dolara u američkim hartijama od vrednosti.
Motivi za oslobađanje od američkih državnih obveznica
Puno analitičara, naročito zapadnih i japanskih, donedavno su ponavljali mantru da se kineske (državne) banke rešavaju američkih državnih obveznica, jer trpe pritisak vlade u Pekingu da podrže domaću valutu juan, odnosno, spasu je klizanja nadole, za šta je bitan instrument upravo prodaja stranih obvaznica i valute u svrhu kupovine juana.
Kineska valuta, kažu oni, prolazi kroz krizu zbog usporavanja ekonomskog rasta, naročito tokom trajanja pandemije kovida 19, zbog dubokih potresa u ogromnom građevinskom sektoru i trgovini nekretnina i sve većeg povlačenja stranog kapitala.
Međutim, ovih dana mediji u Istočnoj Aziji, inspirisani izveštavanjem novinske agencije Blumberg, koja ističe da u istom periodu, od 2015, a pogotovo 2016. naovamo, raste i kinesko ulaganje u nabavku zlata, konačno pišu i o činjenici da je oslobađanje od američkih obveznica motivisano geopolitičkim trvenjem sa SAD i željom vlade u Pekingu da smanji zavisnost od poseda u američkoj valuti.
Odnosno, kineske rezerve zlata su na najvišem nivou ikada, što skupa sa prodajom američkih obveznica znači da se Peking priprema za dalji ekonomski rat, pa možda, i oružani sukob sa SAD.
Geopolitički faktor presudan?
I, zaista, verovatno nije slučajno to da kineska likvidacija američkih obveznica i intenzivnije ulaganje u zlatne rezerve počinju upravo u fiskalnoj 2015. godini, kada se ima na umu da je godinu ranije, nakon zauzimanja Krima, Rusija potpala pod sankcije kolektivnog Zapada.
Jasno je i da Kina i Rusija međusobno i u saradnji sa trećim zemljama poslednjih godina sve intenzivnije rade na realizaciji trgovine u svojim nacionalnim valutama, bez posredovanja dolara, koji ih izlaže praćenju i sankcionisanju od strane američkih finansijskih vlasti.
Reč je o procesu dedolarizacije, koji je naročito dobio na zamahu nakon što je Rusija zbog intervencije u Ukrajini 2022. godine izbačena iz međunarodnog sistema plaćanja SWIFT.
To, kao i činjenica da su zapadne vlade zaplenile zlato, obveznice i novac u ruskom vlasništvu, te prete da ih usmere na račun vlade u Kijevu, nesumnjivo je upalilo alarme u Pekingu, koji je i sam izložen nizu ekonomskih i tehnoloških sankcija od strane SAD i njenih vojno-političkih saveznika.
Nezavisni analitičari, osim pogoršanja u međusobnim političkim odnosima SAD i Kine i rasta rizika od vojnog sukoba dve sile, sada kao jedan od uzroka rasprodaje pominju i verovatno strahovanje u Pekingu od mogućnosti da bi poverenje u američke obveznice uskoro moglo da opadne zbog činjenice da američki deficit neobuzdano raste i iz godine u godine obara negativne rekorde.
Odnosno, po njima, takva kriza poverenja bi mogla da dovede do osetnog pada u vrednosti američkih obveznica u skorijoj budućnosti, pa je i čisto ekonomski gledano, oslobađanje od njih razložno.
